Wereldwijd bereik in tijden van corona

Hoe bereik je zoveel mogelijk publiek in tijden van corona? We spraken de Nederlands - Japanse pianiste, performer en kunstenaar Tomoko Mukaiyama die, ook nu, de wereld bespeelt met eigenzinnige en communicatieve live-concerten. Met haar eigen foundation is zij naast maker tevens producent en worden ze als organisatie ondersteund met een meerjaren subsidie van het FPK. Op 29 mei zou de Super T Market 2020 plaatsvinden in Muziekgebouw aan het IJ, een interdisciplinair evenement op basis van het thema sociale diversiteit en inclusiviteit. Sinds de start van de crisis werd alles onzeker en ging de foundation op zoek naar nieuwe manieren om  kunst te distribueren. 

Hoe gaat het nu met de Tomoko Mukaiyama Foundation?
Gelukkig is onze organisatie heel klein en gaat het, ondanks de teleurstelling rondom de gecancelde en uitgestelde voorstellingen, relatief goed met ons. Ik moet zeggen dat het een hele productieve periode is. Ik kan momenteel niet op tour, heb geen meetings en zit daardoor veel in mijn thuis-studio om te creëren, voor te bereiden en stukken op te nemen. Wat dat betreft zijn wij in een gelukkige positie en realiseer ik me goed dat deze tijd voor de grotere gezelschappen en orkesten een stuk moeilijker is. 

Draagt deze tijd bij aan inspiratie voor nieuwe werken?
Ik weet dat we als wereldbevolking een probleem hebben door corona, maar in feite hadden we ook voor de uitbraak al te maken met een crisis-situatie; denk aan de klimaatproblematiek, de duurzaamheidsvraagstukken, de verschillen tussen rijk en arm, er speelde al zoveel om ons zorgen over te maken. Deze pandemie maakt dat de problemen zichtbaarder worden. Iedereen reageert er fysiek en mentaal anders op, maar er heerst meer angst. En hoewel het gevoel van vrijheid nu beetje bij beetje terugkomt, is het voor mij geen realistische gedachte dat we straks terugkeren in dezelfde wereld. We hebben iets verloren, ook in de podiumkunsten. We ervaren zoveel onzekerheid. We weten niet wanneer we weer door kunnen met de repetities en de performances. Dat is ingewikkeld. Dat gegeven is niet perse inspirerend, maar het maakt wel dat we als sector moeten zoeken naar nieuwe manieren om in contact te kunnen blijven met ons publiek. Mensen hebben kunst nodig, juist in deze tijd, het biedt houvast. We moeten blijven maken, hoe dan ook. 

Dat is ook de reden dat wij als organisatie zijn gestart met een serie livestream concerten onder de titel ‘A Live’.

Kun je daar wat meer over vertellen?
Twee maanden geleden lag van de een op de andere dag alles plat. We wisten niet meer waar we aan toe waren en wanneer het muziekgebouw en andere theaters waar we geprogrammeerd stonden weer open zouden gaan. Er waren zoveel zalen in verschillende steden die ineens leeg stonden. De Tomoko Mukaiyama Foundation zag mogelijkheden en het Muziekgebouw aan het IJ wilde daarin mee denken. Mijn samenwerkingspartner Reinier van Brummelen, die normaliter heel druk is met filmprojecten, had ook ineens minder werk. Samen hadden we nu de tijd om de serie A Live te ontwikkelen. 
Het is een manier om vanuit een collectief de kunsten samen te brengen. Het is een combinatie van film, licht-animatie en muziek geworden waarbij de focus op de piano en de pianist ligt. Een deel van het werk bestaat uit voorgeprogrammeerde elementen, de rest vindt live plaats en wordt gestreamd. Je kunt het zien als een tv-show, het geheel wordt opgenomen vanuit verschillende hoeken en met meerdere professionele camera’s. Alles lijkt op beeld zo simpel, maar er zijn achter de schermen zoveel mensen bij betrokken en aan het werk. 

Het eerste concert werd opgevoerd vanuit het muziekgebouw, waar we gebruik konden maken van een groot LD paneel, het geheel had daardoor een heel kleurrijk karakter. De tweede livestream gebeurt vanuit een studio en is dan ook wat minimalistischer van stijl. 

Tijdens het tweede A Live concert op 6 juni speel je het beroemde Canto Ostinato. Waarom kiezen jullie juist voor dat werk?
Ik heb dat stuk al op meerdere plekken en op meerdere manieren uitgevoerd. Het is denk ik een van de meest bekende Nederlandse muziekstukken. De componist geeft de pianist een hoop vrijheid om een eigen interpretatie van de herhalingen te maken en dat geeft het stuk een bepaalde charme. De melodie an sich is met name in het middenstuk vrij banaal, sommige mensen vinden het “too much”, maar mij raakt het elke keer opnieuw. 

De A Live concerten zijn wereldwijd te volgen, binnen de verschillende tijdszones in o.a. Japan, China, New York. Iedereen valt vanzelfsprekend op een ander moment van de dag in. Ik heb veel vrienden in the states en in Mexico. Daar is de situatie nog veel zorgelijker, het is goed om dat te realiseren. De dynamiek van de verschillende tijden waarop we uitzenden maakt dat we ongeacht waar en wanneer we luisteren, verbonden zijn door de melodie. Dat vind ik een heel mooi idee.

Gaan jullie door met de A Live concerten als straks alles weer “normaal” is?
Dat durf ik niet te zeggen. Als er straks een vaccin is, zal er waarschijnlijk meer mogelijk zijn op het gebied van fysiek contact maken. We zitten nu nog midden in het proces. Deze concerten zijn speciaal ontwikkeld voor deze tijd, hoe zich dat later ontwikkelt is voor nu nog onzeker. We zoeken met elkaar naar een nieuwe taal om te zien hoe we kunnen blijven communiceren.

Wat zou je tegen de rest van de sector willen zeggen? 
Een algemeen puntje dat ik zou willen noemen is dat ik merk dat ik het lastig vind om geld te vragen voor een livestream. Veel van wat er de afgelopen periode is geproduceerd binnen de podiumkunsten was gratis en voor niks toegankelijk. Maar hoe kunnen we daarmee doorgaan als er geen financiële compensatie tegenover staat? Ik zou aan mijn collega’s willen meegeven dat het belangrijk is om na te denken over hoe je ook geld kunt blijven verdienen. We ontwikkelen met elkaar nieuwe vormen, we blijven produceren, er wordt hard gewerkt door veel verschillende partijen. En dat wat we maken is belangrijk voor mensen, laten we ons dat blijven realiseren!  

Fotografie door: Kazumi Kurigami
Meeluisteren? Klik hier voor tickets en meer informatie!