Corona en cultuur: tips voor de toekomst

De culturele sector gaat nog steeds gebukt onder het ontbreken van een corona-aanpak voor de langere termijn door het Rijk, hoewel er sinds 26 januari weer iets meer open mag. De Taskforce culturele en creatieve sector heeft daarom niet alleen een alternatief voor de korte termijn maar ook in een openings- en herstelplan een routekaart voor een structurele strategie aan het kabinet gezonden. Door adviesbureau Berenschot zijn in opdracht van de VNG in een tweede Informatiegids ‘Corona, cultuur en gemeenten’ vier toekomstperspectieven voor diverse deelsectoren geschetst  Ook bevat deze gids tien aanbevelingen aan de lokale overheden. Cultureon belicht de kern ervan.

Na een eerdere versoepeling voor de bibliotheken en de kunstbeoefening zijn de openings-mogelijkheden ook in een aantal andere culturele deelsectoren sinds de 26^e  januari verruimd. Met als algemene voorwaarden 1,5 meter afstand tussen de deelnemers en vaak een mondkapje, maar ook met specifieke beperkingen. Slechts tot 22.00 uur ’s avonds. En voor volwassenen is in de theaters, poppodia, bioscopen, filmhuizen, musea  en amateurkunst een coronatoegangsbewijs (ctb) noodzakelijk. Bij evenementen binnen geldt een vaste zitplaats en een maximale capaciteit van 1.250 personen. Festivals mogen niet. En ook de nachtclubs moeten dicht blijven tot en met in elk geval 8 maart: zij willen daarom op zaterdag 12 februari actie voeren onder het motto ‘De nacht staat op’.

Korte termijn alternatief

De Taskforce culturele en creatieve sector vindt de huidige mogelijkheden onvoldoende en heeft zich op 20 januari tot het kabinet gewend met een alternatief voorstel voor de korte termijn. Zij is van oordeel dat bij gebruik van een ctb 75% van de zaalcapaciteit moet kunnen worden benut en niet slechts 1/3^e zoals nu vaak de praktijk is. En zij meent dat er bij een ctb voor de evenementen buiten en bij doorstroomlocaties zoals musea en monumenten geen beperking van het aantal bezoekers moet zijn. Het is bovendien van groot belang dat de heropening niet alleen overdag geldt. Bezoeken aan theaters, concertzalen, poppodia, bioscopen en filmhuizen vinden immers voornamelijk in de avond plaats. Op deze wijze wordt bovendien een betere spreiding van reisbewegingen bereikt en concentreren deze zich niet op hetzelfde tijdstip als de winkelopening.  Onder verwijzing naar vergelijkbare sectoren die meer open mogen zijn was er op 19 januari een landelijke actiedag ‘Kapsalon theater’ en ‘De Museum Gym’.

Voorstellen voor wendbaarheid tijdens de crisis

In een openings- en herstelplan ‘Open de poorten’ doet de Taskforce samen met de Alliantie van Evenementenbouwers voorstellen voor nu en straks. Met het oog op de wendbaarheid tijdens de crisis heeft men een routekaart gemaakt waarin voor elk risiconiveau van de coronapandemie staat beschreven hoe een podium, museum of festival toch op veilige manier bezoekers kan ontvangen. Er moeten vanuit het Rijk duidelijke kaders en richtlijnen komen voor het ctb-gebruik. Voorts is een directe koppeling van coronamaatregelen aan tijdige en toereikende financiële steun voor alle schakels in de culturele keten noodzakelijk: het gaat om instellingen/bedrijven en werknemers/ zzp’ers oftewel de maker, technicus, producent, presentatie-plek e.a. Op 31 januari heeft de nieuwe OCW-staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu het coronasteunpakket voor cultuur tot en met 8 maart uitgebreid. Hierbij noemt zij specifiek de positie van zzp’ers: zowel makers als technici.

Instrumenten voor weerbaarheid na de crisis

De Taskforce is van mening dat er met het oog op de weerbaarheid na de crisis een robuust pakket van herstelmaatregelen moet komen gericht op terugkeer van het publiek, behoud van werkenden en het kunnen bieden van een volwaardig programma-aanbod. Ook dient er in samenwerking met gemeenten en provincies (stedelijke regio’s) ruimte te zijn voor de wederopbouw van de lokale en regionale culturele ecosystemen. Van groot belang is bovendien het in gang zetten van transities ten behoeve van de cultuur gericht op een bijdrage aan maatschappelijke opgaven, een  gezonde arbeidsmarkt, een ondernemende, inclusieve en diverse sector plus een duurzame en milieuvriendelijke infrastructuur.

Fair Practice bij noodsteun en daarna

De Fair Practice Code vormt voor de Taskforce het uitgangspunt bij de noodsteun én in de toekomst: fatsoenlijke beloning, veilige werkomstandigheden, ontwikkelings- en scholingsmogelijkheden, pensioenopbouw en betaling bij arbeidsongeschiktheid. Nu zijn veel van de coronasteunmiddelen niet op zzp’ers gericht of worden ze niet aan hen besteed. Om dit te verbeteren is door de Taskforce een set afspraken gepresenteerd. Hierbij gelden een voorspelbare routekaart en voldoende steunmaatregelen als voorwaarden. Trickle down vanuit de generieke en specifieke noodsteun is vereist: dit betekent dat organisaties alle bij en voor hen werkenden blijven betalen. Door zelfstandigen zoals makers die hiervoor niet in aanmerking komen moet een beroep gedaan kunnen worden op (nieuwe) steunmaatregelen van de overheden of private fondsen. Er dient tot slot een ‘vangnet’-regeling ingericht te worden voor diegenen bij wie inkomsten zijn weggevallen en die elders geen compensatie kunnen krijgen. Lees verder op de site van Kunsten92.

Informatiegids Corona, cultuur en gemeenten, deel 2

Ook volgens de VNG verdient de culturele sector aandacht, zorg en ondersteuning. Daarom heeft zij een tweede gids uitgebracht over corona, cultuur en gemeenten om de lokale overheden te informeren en inspireren bij het herstel en de transitie van hun culturele infrastructuur. De gids, opgesteld door Berenschot, biedt een overzicht van de effecten van de noodsteunmaatregelen. Daarnaast gaat de gids onder meer in op: veranderingen in vraag en aanbod, digitalisering en de culturele arbeidsmarkt. Ook worden er toekomstscenario’s en vier perspectieven voor diverse deelsectoren geschetst. De gids sluit af met tien aanbevelingen aan de lokale overheden.

Vier perspectieven voor de lokale cultuursector

In principe kunnen er volgens de gids vier verschillende perspectieven voor de lokale cultuursector ontstaan gelet op de toekomstige grootte en type vraag van het publiek en de mate van financiële steun door de gemeenten: krimp/sterke spelers redden het, aanpassing/beste adaptors redden het, herstel/bestaande spelers blijven, vernieuwing/betere kansen voor innovators. Per perspectief schetst de gids het gevolg in de deelsectoren podiumkunsten, amateurkunsten, cultuureducatie, musea en bibliotheken.

Tien aanbevelingen aan gemeenten

De gids eindigt met tien aanbevelingen aan de gemeenten. Inventariseer de lokale knelpunten. Zet steun toekomstgericht in. Stimuleer de vraag naar cultuur. Zorg voor de amateurkunsten. Intensiveer cultuureducatie. Jaag digitalisering aan. Voorzie in robuuste bibliotheekvoorzieningen. Steun het cultureel werkkapitaal, bijvoorbeeld via een makersregeling gericht op herstel van de keten creatie-productie-presentatie. Stel eisen aan Fair Practice, eerlijke beloning  van werkenden moet gemeengoed worden. Werk met een integrale benadering van het cultuurbeleid binnen de gemeente en streef naar nauwe samenwerking met maatschappelijke, economische en ruimtelijke domeinen zoals vastgoed. Denk o.a. aan het besteden van de middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs voor cultuureducatie en bibliotheken. Maak daarover al in het coalitieakkoord afspraken

Lees verder: https://vng.nl/nieuws/vng-publiceert-gids-corona-cultuur-en-gemeenten-deel-2